English

सप्रसङ्क व्याख्या कार्या । शीलवताम्‌ इह एव कल्याणः अभिप्रायाः वृद्धिम्‌ आप्नुवन्ति। - Sanskrit (Elective)

Advertisements
Advertisements

Question

सप्रसङ्क व्याख्या कार्या ।

शीलवताम्‌ इह एव कल्याणः अभिप्रायाः वृद्धिम्‌ आप्नुवन्ति।

Long Answer

Solution

यह पाठ जो की नैतिक शिक्षा आधारित है इस पाठ में कहा गया है की परोपकार ही सबसे बड़ा धर्म है एवं धन है और एक कहानी के माध्यम से इस वाक्य को सिद्ध किया गया है गर्मी के कारण तालाब का पानी कम हो गया है मनो चारो और प्यासे लोग इस पानी की पी कर अपना प्यास बुझा रहे है गर्मी का समय है पृथ्वी आकाश वायु सभी इस तालाब का पानी पी रहे है इस कारण जो तालाब में पानी है वह बहुत ही कम मात्रा में बचा हुआ है तालाब के पानी का कम हो जाने के माछ्लियाँ अब स्वस्य की जीवन से संघर्ष कर रही है मानो वह प्रतिदिन अपने आयु के लड़ रही हो और किनारे पर बैठे पक्षी उनको आपना शिकार बनाने के लिए तयार है इसे में साधू स्वयं की तपस्य का प्रभाव दिखा ईश्वर से प्राथना करने को कहता है वह स्वयं के लिए ऐसा नहीं मांग रहा हो वह परोपकार कर रहा है | इस मुश्किल समय में जब मछलियों के पास किसी प्रकार का आस नहीं था तब बोधिसत्व न उनकी मदद की | इसी समय में व्यक्ति का व्यक्तित्व नज़र आता है | महात्मा ने कहा की यदि मैंने आज तक अपने जीवन में किसी अन्य जिव का बुरा चाहां हो तो वर्षा न करे परन्तु ऐसा नहीं था वर्षा हुई और इतनी तेज़ हुई की मानो ऐसा लगा किसी न जल को पलट दिया हो और अब तालाब में पानी भरपूर है और तालाब पहले से भी अच्छा दिखने लगा |

shaalaa.com
परोपकाराय सतां विभूतयः
  Is there an error in this question or solution?
Chapter 3: परोपकाराय सतां विभूतय: - अभ्यासः [Page 18]

APPEARS IN

NCERT Sanskrit - Shashwati Class 11
Chapter 3 परोपकाराय सतां विभूतय:
अभ्यासः | Q 3. (ग) | Page 18
Advertisements

RELATED QUESTIONS

अधोलिखितान्‌ शब्दान्‌ आश्रित्य वाक्यरचना कुरुत ।

पूरयित्वा ।


जातकमालायाः लेखकः कः?


कथायां वर्ति जन्मनि बोधिसत्त्वः कः बभूव?


सरः लघुपल्वलमिव कथमभवत्‌?


महासत्त्वः मीनानां कै: परमनुग्रहम्‌ अकरोत्‌?


तोयं प्रतिदिनं केन स्पर्धमान क्षीयते स्म?


आकाशे अकाला अपि के प्रादुरभवन्‌?


कया आशङ्कया बोधिसत्वः पुनः पुनः पर्जन्यं प्रार्थितवान्‌?


अस्माभिः कुत्र प्रयतितव्यम्‌?


शक्रः केषां राजा आसीत्‌?


बोधिसत्वः परहितसुखसाधने ______ अभवत्‌।


विषाददैन्यवशगं मीनकुलमवेक्ष्य बोधिसत्वः __________आपेदे।


तत् ______ तोयसमृद्धिमवाप।


सप्रसङ्क व्याख्या कार्या ।

बहुषु जन्मान्तरेषु परोपकार-अभ्यासवशात्‌ तत्रस्थः अपि परहितसुखसाध ने व्यापृतः अभवत्‌।


सप्रसङ्क व्याख्या कार्या ।

 अस्मद्व्यसनसङ्कृष्टाः समायान्ति नो द्विषः।


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

अवेक्ष्य ।


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

स्पर्धमानम्‌ |


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

समापीड्यमानम्‌ |


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

निःश्वस्य |


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

अभिगम्य | 


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

संराधयन्‌  |


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

विमृशन्‌ |


अधोलिखितशव्वान्‌ ल्यबन्तेषु शतुप्रत्ययान्तेषु शानचप्रत्ययान्तेषु च विभज्य लिखत ।

समुल्लोकयन्‌  |


अधोलिखितपदानि संस्कृतवाक्येषु प्रयुङःध्वम्‌ ।

कस्मिश्चित्‌ ।


अधोलिखितपदानि संस्कृतवाक्येषु प्रयुङःध्वम्‌ ।

आपीयमानं ।


अधोलिखितपदानि संस्कृतवाक्येषु प्रयुङःध्वम्‌ ।

आपीयमानं |


अधोलिखितपदानि संस्कृतवाक्येषु प्रयुङःध्वम्‌ ।

लक्ष्यते  |


अधोलिखितपदानि संस्कृतवाक्येषु प्रयुङःध्वम्‌ ।

अभिगम्य 


पर्यायवाचकं लिखत ।

पक्षी - ______


पर्यायवाचकं लिखत ।

प्रत्यहम्‌, = ______


पर्यायवाचकं लिखत ।

आपद्‌ - ______


अधोलिखितवाक्येषु उपमानानि योजयत ।

______ इव तोयं प्रत्यह क्षीयते |


अधोलिखितवाक्येषु उपमानानि योजयत ।

सरः ग्रीष्मकाले ______ इव सञ्जातम्‌।


Share
Notifications

Englishहिंदीमराठी


      Forgot password?
Use app×